फेसबुक ‘राक्षस बन्दै’
काठमाडौं, ३० फागुन : संयुक्त राष्ट्रसंघका अनुसन्धानकर्ताहरूले सामाजिक सञ्जाल फेसबुकले म्यानमारमा रोहिंज्या मुसलमानविरूद्ध घृणा फैलाउने दिशामा ‘उल्लेख्य भूमिका’ खेलिरहेको बताएका छन् ।
म्यानमारमा भएको आरोपित नरसंहारबारे अनुसन्धान गरिरहेको एउटा छानबिन टोलीले ‘फेसबुक राक्षस बनेको’ जनाएको छ । रखाइन राज्यमा गत अगष्टमा म्यानमारको सेनाले ‘विद्रोही’ विरूद्ध कार्बाही थालेयता करीब ७ लाख रोहिंज्या मुसलमानहरू भागेर बांग्लादेश पुगेका छन् । फेसबुकले ‘घृणाको अभिव्यक्तिका लागि कुनै ठाउँ नरहेको’ जनाएको छ ।
फेसबुककी एक जना प्रवक्ताले भनिन्, ‘हामीले यसलाई एकदमै गम्भीर रूपमा लिएका छौं र म्यानमारमा विज्ञहरूसँग सुरक्षाका उपायहरू विकास गर्न तथा त्यस्ता अभिव्यक्तिविरूद्धको अभियानबारे कैयौँ वर्षदेखि काम गर्दै आएका छौं ।’ ‘त्यसअन्तर्गत प्रयोगका मापदण्डबारे म्यानमारकै लागि एउटा छुट्टै पेज बनाइएको छ र म्यानमारका नागरिक समाज एवं स्थानीय समुदायलाई नियमित रूपमा प्रशिक्षण दिने गरिएको छ ।’ उनले थपिन्, ‘निश्चित रूपमा हामीले थप काम गर्न सक्ने ठाउँ रहन्छ र समुदायलाई सुरक्षित राख्न स्थानीय विज्ञहरूसँग हामीले काम गरिरहने छौं ।’
सत्य–तथ्य पत्ता लगाउने राष्ट्रसंघीय ‘मिसन’ ले सोमवार अनुसन्धानको प्रारम्भिक नतिजाहरू सार्वजनिक गरेको थियो । एउटा पत्रकार सम्मेलनमा मिसनका अध्यक्ष मार्जुकी दारूस्मानले सामाजिक सञ्जालले ठूलोस्तरमा मानिसहरूमा रोहिंज्या मुसलमानहरूप्रति नराम्रो व्यवहार गर्ने दिशामा उल्लेख्य भूमिका खेलेको पाइएको बताए । उनले थपे, ‘निश्चित रूपमा घृणा फैलाउने अभिव्यक्ति त्यसको एउटा हिस्साको रूपमा रहेको छ ।’ ‘जहाँसम्म म्यानमारको कुरा छ त्यहाँ सामाजिक सञ्जाल भनेको फेसबुक र फेसबुक भनेकै सामाजिक सञ्जाल रहेछ ।’
म्यानमारको मानवअधिकार अवस्थासम्बन्धी अध्ययन प्रतिवेदन तयार पार्ने जिम्मा पाएकी विशेष अधिकारी याङ्गी लीले भनिन्, ‘हामीलाई थाहा छ उग्र राष्ट्रवादी बौद्धमार्गीहरूको आफ्नै फेसबुक पेज छ र वास्तवमा रोहिंज्या वा अन्य अल्पसंख्यक समुदायविरूद्ध घृणा फैलाउन उक्साइरहेका छन् ।’ राष्ट्रसंघले स्वतन्त्र रूपमा अनुसन्धान गर्ने आफ्नो प्रयासमा म्यानमार सरकारले अवरोध र्पुयाउने प्रयत्न गरेको जनाएको छ । म्यानमारमा गरिएको अनुसन्धानबारेको अन्तिम रिपोर्ट आउँदो सेप्टेम्बरमा सार्वजनिक गरिनेछ । बीबीसी
