‘१८ घण्टा काममा घोटिंदा भरपेट खान पुग्दैन, समाजवाद मात्र भट्याएर हुन्छ ?’
काठमाडौं । पूर्व प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले कृषि अर्थतन्त्रलाई औद्योगिक अर्थतन्त्रमा रुपान्तरण गरिनुपर्ने बताएका छन् । प्रतिनिधिसभाको आजको बैठकमा आव २०७९/८० को लागि विनियोजन विधेयकको सिद्धान्त र प्राथमिकतामाथिको छलफलमा भाग लिँदै उनले आधुनिकीकरण गर्दै कृषिलाई उद्योगका रुपमा विकास गर्नुपर्ने बताए ।
‘अझै पनि दुई तिहाई जनसङख्या कृषिमा आवद्ध छ, कृषि निर्वाहमुखी भइरहेको छ, कृषिले पर्याप्त रोजगारी सिर्जना गर्न सकेको पनि छैन, विकसित मुलुकमा ५ प्रतिशतभन्दा कम जनसंख्या कृषिमा आवद्ध भएको अवस्था छ, कृषिमा संलग्न जनशक्तिलाई न्यूनीकरण गर्दै लैजानु पर्छ’, उनले भने, ‘कृषिमुखी अर्थतन्त्रलाई सेवामुखी अर्थतन्त्रका रुपमा विकास गर्नुपर्छ ।’ जनता समाजवादी पार्टी नेपालका सङ्घीय परिषद्का अध्यक्ष डा भट्टराईले उच्च आर्थिक वृद्धि हासिल गरी समूचित वितरण प्रणालीको अवलम्बन गर्नुपर्ने बताए ।
शिक्षा, स्वास्थ्य, सामाजिक सुरक्षा र ठूला पूर्वाधारमा राज्यको दायित्व हुनुपर्नेमा जोड दिँदै उनले कृषि, उद्योग, सेवा र पर्यटन निजी क्षेत्रलाई दिइनुपर्ने बताए । अर्थतन्त्रको विकासमा देखिएको संरचनात्मक समस्या समाधान गर्न क्रान्तिकारी ढङ्गले सोच्नुपर्ने भन्दै पूर्व प्रधानमन्त्री डा. भट्टराईले अबका दशक रुपान्तरणकारी नीति लिनुपर्ने बताए ।
राजनीतिक, प्रशासनिक र कानुनी क्षेत्रमा सुधार गरेर मात्र आर्थिक वृद्धि हासिल गर्न सकिने बताउँदै उनले नेपालको संसदीय प्रणालीले राजनीतिक र नीतिगत स्थिरता नदिने भएकाले यसलाई सच्याएर जानुपर्ने बताए । ‘विकासका आवश्यकताका आधारमा प्रशासनिक संरचना बनाइनुपर्छ, ऐन कानुन र परम्परागत न्याय प्रणालीमा सुधार गर्नुपर्छ, विकास विरोधी न्यायिक संरचना बदल्न आवश्यक छ’, पूर्व प्रधानमन्त्री भट्टराईले भने ।
बाह्य परिनिर्भरताका कारण नेपालको अर्थतन्त्र पछाडि परेको भन्दै उनले तुलनात्मक लाभका वस्तुको उत्पादनमा ध्यान दिनुपर्ने बताए । ‘आयात र निर्यातको खाडल डरलाग्दो छ, यसलाई नसच्याइ हुँदैन’, उनले भने, ‘छिमेकीसँग गम्भीर ढङ्गले कुरा गरेर नेपालले स्पष्ट नीति लिनुपर्छ ।’
मार्क्सले उत्पादन र मेसिनिकरणमा जोड दिएको भन्दै उनले भने, ‘मार्क्सले भनेको कुरा भनेको उत्पादन बढाउनपर्यो, मेसिनिकरण हुनुपर्यो ।’ नेपालीहरु १८ घण्टा काम गर्दा पनि पेटभरी खान नसक्ने अवस्थामा कसरी समाजवाद आउँछ ? भन्दै उनले प्रश्न गरेका छन् ।
‘२४ घण्टामा मान्छेले ६ घण्टा काम, ६ घण्टा आराम, ६ घण्टा मनोरन्जन र ६ घण्टा सुतोस् भनेर कलपना गरेका थिए,’ भट्टराईले भने, ‘यसलाई उनले समाजवाद भनेका थिए । तर, हामी १८ घण्टा घोटिँदा पनि पेटभरी खान सक्दैनौं अनि त्यहाँ समाजवाद आउँछ ? अनि समाजवाद उन्मुख भनेर भट्याएर हुन्छ ?’
