बिभेदबिरुद्ध देशभर सडकमा उत्रिए नर्स, आकस्मिक सेवा पनि बन्द
काठमाण्डौ : सरकारी र निजी अस्पतालमा एउटै तहमा कार्यरत स्टाफ नर्सहरूको तलब भत्तामा पाँच गुणा बढी फरक (विभेद) भएको भन्दै देशभरका नर्सहरु आन्दोलन गर्दै सडकमा उत्रिएका छन् ।
अस्पताल एवम् नर्सिङ होमहरूमा चरम आर्थिक शोषण हुन थालेपछि आफूहरु आन्दोलनमा उत्रिनु परेको उनीहरुले बताएका छन् । शिक्षण अस्पतालमा पीसीएल गरेका पाँचौं तहका स्टाफ नर्सको मासिक तलब ४० हजार छ । तर सोही तहमा निजी अस्पतालमा कार्यरतको मासिक तलब ६ हजारको हाराहारीमा रहेको नर्सहरू बताउँछन् । बीएनएस तेस्रो वर्षकी छात्रा विमला धमलाले भनिन्–‘निजी अस्पतालमा जसलाई जति मन लाग्यो त्यति दिने प्रचलन छ । कतिपय नर्सलाई तीन हजार मात्रै दिने गरेको सुनेकी छु ।’ निजी तहमा खोलिएका होम केयर, अस्पताल एवं नर्सिङ होमहरूमा नर्सको चरम आर्थिक शोषण हुने गरेको छ । नेपालमा झन्डै ७४ हजार नर्सहरू छन् ।
नर्सहरूलाई आकर्षक तलब भत्ता दिने त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पतालमा पछिल्लो चार महिनामा २९ जना नर्सहरूले राजीनामा दिएका छन । ०७४ भदौदेखि हालसम्म मंसिरसम्म २६ जना नर्सहरूले राजीनामा दिएका हुन। अस्पतालले करारमा पदपूर्ति गर्न नपाउँदै अन्य तीन नर्सले राजीनामा दिएका छन् । राजीनामा दिएकी एक नर्स भन्छिन्, ‘सरकारी होस् वा निजी कतै पनि वृत्ति विकास र उत्प्रेरणाको व्यवस्था छैन । लाखौं तिरेर पढियो अब विदेश नै उपयुक्त विकल्प भयो ।’
शिक्षण अस्पतालका प्रशासन प्रमुख गोविन्दप्रसाद प्रधान भन्छन्–‘नियुक्त गरेको केही महिनापछि नर्सहरूको राजीनामा आउने गर्छ । उनीहरूले अस्पताललाई विदेश जाने प्लेटफर्मका रूपमा प्रयोग गर्ने गरेका छन् ।’ विश्व स्वास्थ्य संगठनको मापदण्ड नेपालमा लागू हुँदैन । गम्भीर अवस्थाका बिरामी एक नर्सले एक जना बिरामीको हेरचाह गर्न सक्ने संगठनले जनाएको छ । सामान्य अवस्थाका नौ बिरामी बराबर एक नर्स हुनुपर्ने विश्व स्वास्थ्य संगठनले जनाएको छ । तर, तुलनात्मक रूपमा आकर्षक तलब दिने शिक्षण अस्पतालमा पनि रातको समयमा दुई जना नर्सले ३४ जना बिरामीलाई हेर्नु अवस्था छ ।
शिक्षण अस्पतालमा तीन सय १७ जना स्थायी नर्स छन् । दुई सय ८३ जना करारमा कार्यरत छन् । शिक्षण अस्पतालले एक वर्ष अघिदेखि राति
काम गर्ने नर्सलाई दैनिक एक सय ५० रुपैयाँ रात्रिकालिन भत्ता दिन थालेको छ । तर निजीमा एक सय रुपैयाँ मात्र तलबभत्ता दिइने गरिन्छ । कान्ति बाल अस्पतालमा कार्यरत नर्सहरू पनि पर्याप्त सेवा सुविधा नभएको भन्दै राजीनामा दिएर विदेश पलायन हुन थालेका छन् । उक्त अस्पतालका निर्देशक गणेश राई भन्छन्–‘नर्सहरूले राजीनामा दिएपछि वैकल्पिक योग्यता क्रमको सूचीमा रहेकालाई बोलाएर पदपूर्ति गर्ने गरेका छौं ।’
३ घण्टा काम बन्द
भक्तपुरस्थित मानव अंग प्रत्यारोपण केन्द्रबाट नर्स निष्कासन गरिएपछि आन्दोलनमा उत्रिएका नर्सहरूले अस्पतालहरूमा मंगलबार बिहानी सिफ्टमा काम बन्द गरेका छन् । नेपाल नर्सिङ संघको अगुवाइमा नर्सहरू ७ दिनदेखि आन्दोलनरत छन् । सरकारी र निजी अस्पताल तथा नर्सिङ होममा कार्यरत नर्सहरू सामाजिक एवं पेसागत सुरक्षालाई प्रमुख माग बनाउँदै देशव्यापी आन्दोलनमा उत्रिएका हुन् ।
उनीहरूले मंगलबार अस्पतालमा बिहान १० बजेदेखि दिउँसो १ बजेसम्म ड्युटी छाडेर नर्स निष्कासनको विरोध गरेका छन् । केन्द्रबाट निकालिएका नर्सको पुनर्बहाली नगरे बिहीबारदेखि काम नगर्ने चेतावनी नर्सहरूले दिएका छन् । उनीहरूले दोस्रो चरणमा आकस्मिक सेवा पनि बन्द गर्ने चेतावनी दिएका छन् ।
